Soms ben ik boos op mijn kwetsbaarheid en denk ik ’wat voor een zotte kop heb ik toch!’
Erika Danckaers (59), ervaringsdeskundige en vrijwilliger bij Ups en Downs.

Stemmingsschommelingen

Opgeleid tot leerkracht lichamelijke opvoeding, heb ik jaren les gegeven op een middelbare school. Ik deed mijn job graag, toch waren er dagen dat ik mij uit mijn bed moest sleuren om te gaan werken. Ik voelde dan weinig levensvreugde en alles was mij te veel. Ik wilde niet ‘flauw’ of ‘zwak’ zijn, dus verstopte ik dat voor de buitenwereld. Alleen mijn gezin wist dat mama dan veel slaap nodig had. Andere dagen was ik bijzonder levenslustig, productief en had ik veel zelfvertrouwen. Jaren heb ik geleefd met die stemmingsschommelingen zonder erbij stil te staan of dit wel ‘normaal’ was. Ik was gehuwd, had drie prachtige kinderen, had een toffe job en woonde in een mooi huis. Ik had toch geen reden om te klagen? 

Opname

Door spanningen op school kreeg ik stress, veel stress. Ik voelde een ondraaglijke pijn over heel mijn lichaam. Het leek of er een enorme ‘microbe’ alle energie had weggezogen en de controle had overgenomen. De enige manier om van dit rotte gevoel af te raken is zelfdoding dacht ik. De gedachten werden plannen. Ik zat met een handvol pillen die ik allemaal wilde innemen. Mijn gedachten gingen naar een uitspraak van een vriendin die mij eerder gezegd had: ”Erika, als je het wil doen, probeer het dan uit te stellen.” Hiervoor ben ik haar nog steeds dankbaar want ik heb het inderdaad uitgesteld. De dag nadien had ik de moed om mij te laten opnemen in een psychiatrische instelling. Ik voelde mij totaal waardeloos. De dokter gaf mij antidepressiva.
Ik herinner mij nog dat ik tegen mijn broer, die dakwerker is, zei dat ik mij nuttig moest maken voor de maatschappij en ik vond dat ik een uitvinding moest doen. ‘Jij bent nuttig want jij herstelt daken van mensen’ zei ik. Mijn broer grapte hiermee en antwoordde ‘maar misschien zijn dat daken van nutteloze mensen?’.

Nadat ik maanden later opnieuw ging werken waren de spanningen op school nog steeds niet opgelost. Ik voelde mij al snel wegzakken. Ik wilde niet weer in een zware depressie terecht komen. Daarom nam ik op eigen initiatief het dubbele van mijn antidepressiva. Toen wist ik nog niet dat dit een manie zou uitlokken! Mijn gedachten konden niet meer stoppen. Ik was een spraakwaterval en vond geen rust meer. Ik zag verbanden die ik nog nooit eerder gezien had. Ik had veel energie maar in mijn hoofd was het één grote chaos. Ik zat in een rollercoaster waar ik niet kon uitstappen.
Terwijl de spaghettisaus pruttelde ging ik de badkamer poetsen en intussen moest ook mijn administratie gedaan worden. Tot ik besefte dat ik de kinderen van school had moeten halen. Een sprint naar school, maar die was leeg. Alleen mijn kinderen stonden daar nog te wachten op hun mama.

Diagnose

De manie had mij volledig uitgeput. De vreselijke ‘microbe’ had mij terug in zijn macht. Een volgende opname werd een feit. Pas tijdens die opname, nu zeven jaar geleden, werd mijn diagnose gesteld: bipolaire stoornis. Wat een opluchting, de ‘microbe’ kreeg een naam. Naast mijn antidepressiva kreeg ik een stemmingsstabilisator toegediend. Toch zat ik met heel wat vragen. Wat is eigenlijk een bipolaire stoornis? Waar heeft de psychiater zich op gebaseerd?

Ups & Downs

In samenspraak met de psychiater ben ik met vervroegd pensioen gegaan. Dat was een moeilijke beslissing. Ik vroeg me af: ”Ga ik niet in een zwart gat vallen? Ga ik nog iets kunnen betekenen in onze samenleving?” Toch was het voor mij duidelijk dat ik iets positiefs wilde doen met de ‘shit’ die ik had meegemaakt. Via internet heb ik Ups & Downs leren kennen. Wat een openbaring om mensen te ontmoeten die hetzelfde hadden meegemaakt! Ups & Downs bestaat vanaf 1995. Er zijn in Vlaanderen echter weinig psychiaters die deze vereniging kennen. Dat is onvoorstelbaar! In het Ups & Downs-tijdschrift zag ik een advertentie over een opleiding ‘ervaringsdeskundige’. Die opleiding ben ik gaan volgen. Later heb ik nog een tweede opleiding ‘ervaringswerker’ gevolgd. 

Vrijwilligerswerk

Bij Ups & Downs leerde ik Erik kennen, hij was toen regioverantwoordelijke van Ups & Downs Leuven. Hij vroeg mij of ik interesse had om samen met hem een nieuwe zelfzorggroep in Geel op te starten. Daar heb ik geen neen op gezegd. Zo ben ik zes jaar geleden in het vrijwilligerswerk gerold. Na enkele jaren ervaring had ik het idee om, dichter bij huis, een nieuwe Ups & Downs-groep op te richten. Dat heb ik in januari 2019 gedaan. Ik ben nu regioverantwoordelijke van Ups & Downs Brasschaat. Eén maal per maand komen we samen en spreken we over een vooraf bepaald thema. Ik geef info over het onderwerp en modereer de gesprekken. Soms nodig ik ook een gastspreker uit. Vaak ben ik dagen bezig met de voorbereidingen van één bijeenkomst (vb. opzoekwerk of het maken van een power point presentatie).

Naast mijn vrijwilligerswerk bij Ups & Downs geef ik regelmatig voordrachten. Deze worden georganiseerd in psychiatrische instellingen, hoge scholen of universiteiten. Dit doe ik vooral om psychische problemen bekend en bespreekbaar te maken. We weten het allemaal, vooroordelen ontstaan vaak uit onwetendheid. Laten we er met z’n allen over praten zonder er geheimzinnig over te doen! Bij de herstelacademie kreeg ik de kans om, samen met een hulpverlener, psycho-educatie over de bipolaire stoornis te brengen. Onlangs heb ik meegewerkt aan een podcast waarin de meerwaarde benadrukt wordt om hulpverleners en ervaringsdeskundigen meer samen te laten werken. In België staat dit nog in de kinderschoenen. 

Herstel

Mijn vrijwilligerswerk is héél belangrijk voor mij. Het heeft mij geholpen in mijn herstel. Het motiveert me om mij te verdiepen in ggz-literatuur, lezingen en cursussen. Hierdoor heb ik mijn triggers leren kennen. Ik zorg nu goed voor mezelf. Medicatie blijf ik trouw nemen. Ik heb veel slaap nodig en verzorg mijn bioritme. Doseren en milder zijn voor mijzelf heb ik moeten leren. Tweemaal per week ga ik joggen en ik probeer gezond te eten. Dagelijks vul ik mijn stemmingsdagboekboek in. Maar ondanks alles heb ik nog wel eens lastige dagen. Dan komt dat rotte gevoel terug boven en moet ik mij forceren om uit bed te komen. Soms ben ik dan boos op mijn kwetsbaarheid en denk ik ‘wat voor een zotte kop heb ik toch!’

In de kijker 

In januari 2020 kreeg ik telefoon van het Vlaams Patiëntenplatform (VPP). Het was die dag mijn verjaardag. Patrick van het VPP vertelde mij dat ik, in het kader van de week van de vrijwilliger, ‘vrijwilliger in de kijker’ zou zijn. Ik vond het een hele eer maar ook een beetje vreemd. Mijn vrijwilligerswerk is mijn hobby waar ik veel energie uit haal, moet ik daarvoor in de kijker gezet worden? Maar toch, een mooier verjaardagsgeschenk kon ik me niet wensen! 

Erika Danckaers